Nizom

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasi to‘g‘risida

NIZOM

1-bob. Umumiy qoidalar

Ushbu Nizom O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasining (keyingi o‘rinlarda Inspeksiya deb ataladi) asosiy vazifalari, funksiyalari, huquqlari va majburiyatlarini, shuningdek, faoliyatini tashkil etish tartibini belgilaydi.
Inspeksiya davlat boshqaruvi organi hisoblanadi va O‘zbekiston Respublikasining agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish vazifalarini amalga oshiradi.
Inspeksiya o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlari, shuningdek, ushbu Nizomga va boshqa qonun hujjatlariga amal qiladi.
Inspeksiya tizimiga quyidagilar kiradi:

Inspeksiyaning markaziy apparati;

Inspeksiya qoshidagi “Agrosanoat majmuida xizmatlar ko‘rsatish markazi” davlat unitar korxonasi;

Inspeksiyaning Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar boshqarmalari;

Inspeksiyaning tumanlar (Quvasoy shahar) bo‘limlari.

Inspeksiya o‘z faoliyatini mahalliy ijro etuvchi hokimiyati organlaridan mustaqil ravishda, quyi turuvchi rahbarlarning yuqori turuvchi rahbarlarga, shuningdek, bevosita Vazirlar Mahkamasiga bo‘ysunishi hamda hisobot berish asosida amalga oshiradi.
Inspeksiyaning o‘z vakolatlari doirasida qabul qilgan qarorlari davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, boshqa tashkilotlar va ularning mansabdor shaxslari, shuningdek fuqarolar tomonidan bajarilishi majburiy hisoblanadi.
Inspeksiya o‘z faoliyatini davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, huquqni muhofaza qiluvchi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari, nodavlat notijorat tashkilotlar, xorijiy va xalqaro hamda boshqa tashkilotlar bilan hamkorlikda amalga oshiradi.
Inspeksiya faoliyati O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjeti va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasini rivojlantirish jamg‘armasi (keyingi o‘rinlarda jamg‘arma deb ataladi) mablag‘lari, shuningdek qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobiga moliyalashtiriladi.

Inspeksiya hududiy bo‘linmalari faoliyatining joriy ta’minoti va moliyalashtirish xarajatlari Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlarning tegishli budjetlari mablag‘lari hamda qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobiga amalga oshiriladi.

Inspeksiya, Qoraqalpog‘iston Respublikasi hamda viloyatlar boshqarmalari va Inspeksiya qoshidagi “Agrosanoat majmuida xizmatlar ko‘rsatish markazi” davlat unitar korxonasi yuridik shaxs hisoblanadi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat gerbi tasvirlangan va o‘z nomi yozilgan muhr va blankalariga, shuningdek, qonun hujjatlariga muvofiq ochiladigan shaxsiy g‘azna hisobvaraqlariga, bank hisob raqamlariga ega bo‘ladi.
Inspeksiyaning rasmiy nomi: a) davlat tilida:

to‘liq nomi — O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasi;

qisqartirilgan nomi — “O‘zagroinspeksiya”

b) rus tilida:

to‘liq nomi — Inspeksiya po kontrolyu za agropromishlennim kompleksom pri Kabinete Ministrov Respubliki Uzbekistan;

qisqartirilgan nomi — “Uzagroinspeksiya”

v) ingliz tilida:

to‘liq nomi — Inspection on the control of agro-industrial complex under the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan;

qisqartirilgan nomi — “Uzagroinspection”.

2-bob. Inspeksiyaning asosiy vazifalari va funksiyalari

Quyidagilar Inspeksiyaning asosiy vazifalari hisoblanadi:

a) qishloq va suv xo‘jaligi sohasidagi qonunchilik talablariga rioya etilishi;

b) paxta va boshoqli don ekinlari urug‘lariga davlat tomonidan buyurtma berish, urug‘ tayyorlash va uni qayta ishlash hamda saqlash bo‘yicha talablarga rioya qilinishi;

v) davlat buyurtmasining rejali amalga oshirilishiga muvofiq hajmlarda qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat mahsulotlari zaxiralarini shakllantirish bo‘yicha talablar bajarilishi;

g) paxta, boshoqli don va boshqa qishloq xo‘jaligi ekinlari hosili hamda ularning urug‘lari, shuningdek, ulardan qayta ishlangan mahsulotlarning sifati, ulardan oqilona hamda maqsadli foydalanilishi, ularning sifatli saqlanishi hamda nobudgarchiligi kamaytirilishi;

d) qishloq xo‘jaligi ekinlari navlarining genetik sofligi va urug‘lari sifati sohasidagi davlat siyosatining ijro qilinishi, akkreditatsiya sohasiga muvofiq urug‘larni sertifikatlash, urug‘ hamda ko‘chat materiallarining sifatini aniqlash va nazorat qilish bo‘yicha ishlarning amalga oshirilishi;

e) qishloq xo‘jaligi yerlaridan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish, Inspeksiya zimmasiga yuklatilgan vazifalar doirasida qonunchilik talablariga so‘zsiz rioya etilishi;

yo) sun’iy suv obyektlarida suvdan oqilona va samarali foydalanilishi hamda suvdan foydalanish qoidalariga rioya etilishi;

j) idoraviy bo‘ysunuvidan va mulkchilik shakllaridan qat’i nazar barcha korxonalar, muassasalar hamda tashkilotlarda chorvachilikda naslchilik ishlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga va boshqa normativ hujjatlarga rioya etilishi;

z) qishloq xo‘jaligi, melioratsiya va yo‘l-qurilish texnikalarining texnik holati, ularning ekspluatatsiya qilinishi samaradorligi, shuningdek, servis va ta’mirlash xizmatlarining sifati ustidan nazoratni amalga oshirish:

i) eksport-import va respublika ichidagi tashishlarda paxta xomashyosi, boshoqli don va boshqa qishloq xo‘jaligi ekinlari hosili va ularning urug‘lari hamda ulardan qayta ishlangan mahsulotlar sifatini majburiy davlat tekshiruvini o‘tkazish;

y) huquqbuzarliklarni aniqlash, ularning kelib chiqishi sabablari va shart-sharoitlarini bartaraf etish choralarini ko‘rish va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlarni yuritish.

Inspeksiya o‘ziga yuklangan vazifalarni bajarish uchun quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi: a) qishloq va suv xo‘jaligi sohasidagi qonunchilik talablariga rioya etilishi yuzasidan quyidagi nazoratni amalga oshiradi;

qishloq xo‘jaligida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish hamda sohani rivojlantirishga oid qonunlar, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va qarorlari hamda Hukumat qarorlarida belgilangan talablar va qoidalarning o‘z vaqtida va to‘liq bajarilishi ustidan;

qishloq xo‘jaligi ekinlarini hududlarning tuproq-iqlim sharoitlaridan kelib chiqib joylashtirilishi hamda ekilishi, agrotexnik tadbirlar o‘z vaqtida va sifatli bajarilishi, mahsulot yetishtirish bo‘yicha tuzilgan shartnomaviy majburiyatlarning bajarilishi ustidan;

qonun hujjatlari talablariga muvofiq barcha tashkilotlarda qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish va import qilish, saqlash va sotish ustidan.

Inspeksiya agrosanoat majmui sohasida qonun hujjatlari ijrosini muntazam tahlil qilib boradi, tahlil natijalari bo‘yicha sohadagi qonun hujjatlarini va normativ hujjatlarni takomillashtirish yuzasidan takliflar ishlab chiqadi

b) paxta va boshoqli don ekinlari urug‘lariga davlat tomonidan buyurtma berish, urug‘ tayyorlash va uni qayta ishlash hamda saqlash bo‘yicha talablarga rioya qilinishi yuzasidan quyidagi nazoratni amalga oshiradi:

fermer xo‘jaliklari, klastyerlar va boshqa qishloq xo‘jaligi korxonalari tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar hamda tumanlar hokimlarining qarorlari bilan belgilangan paxta, boshoqli don va boshqa qishloq xo‘jaligi ekinlarini to‘liq maydonlarda ekilishi va yalpi hosil yetishtirilishi ustidan;

qishloq xo‘jaligi ekinlari navlarini sinash ishlarini ustidan;

O‘zbekiston Respublikasi hududida ekishga tavsiya etilgan qishloq xo‘jaligi ekinlari Davlat reyestrining yuritilishi ustidan;

paxta va boshoqli don ekinlari urug‘lari sifati ustidan;

urug‘chilik sohasiga jahon yutuqlarini tatbiq etish, urug‘lar sifatini jahon standartlari asosida aniqlash va sertifikatlashtirish ustidan;

O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi tomonidan tasdiqlanadigan miqdorda rayonlashtiriilgan navlar bo‘yicha joylashtirish va navli urug‘larni tayyorlash ko‘rsatkichlarini bajarilishi ustidan.

Inspeksiya paxta va boshoqli don ekinlari urug‘lari sifatini aniqlash usullarini ishlab chiqish, tasdiqlash va ularni takomillashtirish hamda urug‘lik yetishtirish va uning sifatini aniqlash bo‘yicha davlat standartlari, metodikalar va yo‘riqnomalar ishlab chiqishda ishtirok etadi

v) davlat buyurtmasining rejali amalga oshirilishiga muvofiq hajmlarda qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat mahsulotlari zaxiralarini shakllantirish bo‘yicha talablar bajarilishi sohasida quyidagi nazoratni amalga oshiradi:

davlat buyurtmasi parametrlariga muvofiq asosiy turdagi qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat mahsulotlari zaxiralarini shakllantirish va ularning maqsadli realizatsiya qilinishi ustidan;

davlat buyurtmasiga mos hajmlarda paxta xomashyosi va boshoqli don ekinlari yetishtirilishini moliyalashtirish mexanizmi, o‘zaro hisob-kitoblarning o‘z vaqtida amalga oshirilishini hamda xizmatlar va moddiy-texnik resurslar bilan to‘liq ta’minlanishi ustidan;

eksport-import operatsiyalarini amalga oshirish, shuningdek, paxta xomashyosi, boshoqli don hosili va undan qayta ishlangan mahsulotlar davlat resursi va davlat zaxirasi hajmlari hamda balans ko‘rsatkichlari hajmlari bo‘yicha takliflar shakllantirilganligi ustidan

paxta tayyorlash punktlari, don qabul qilish va qayta ishlash korxonalari tomonidan paxta xomashyosi, boshoqli don ekinlari hosili va ularning urug‘larini davlat resursiga qabul qilinishi va qayta ishlanishi va sifatli saqlanishi hamda realizatsiya qilinishi ustidan;

yetishtirilgan paxta xomashyosi va boshoqli don ekinlari urug‘lari uchun fermer xo‘jaliklari va boshqa qishloq xo‘jaligi korxonalari bilan o‘zaro hisob-kitoblarni amalga oshirilishi, davlat resursi va davlat zaxirasiga topshirilgan paxta xomashyosi va boshoqli don ekinlari urug‘lari va ulardan qayta ishlangan mahsulotlar bo‘yicha ishonchli hisobotlar yuritilishi hamda tabiiy kamayish hisobiga yetkaziladigan zararlarni belgilangan tartib asosida hisobdan chiqarish ustidan;

paxta xomashyosi va boshoqli don ekinlari urug‘lari, ulardan qayta ishlangan mahsulotlarni qabul qiluvchi, saqlovchi va qayta ishlovchi korxonalarning texnik holati yuzasidan;

nobudgarchilik bo‘yicha belgilangan normalarining to‘g‘ri va asosli qo‘llanilishi, paxta tayyorlash punktlari hamda don qabul qilish va qayta ishlash korxonalarida texnologik jarayonlarga va mahsulotning chiqish normalariga hamda sifatiga rioya etilishi yuzasidan.

Inspeksiya davlat resursiga qabul qilingan paxta xomashyosi va boshoqli don ekinlari urug‘lari hamda ulardan qayta ishlangan mahsulotlar sifati yomonlashishi, nobud bo‘lishi holatlari va sabablarini o‘rganadi, zarur hollarda ularni bartaraf etish bo‘yicha ko‘rsatmalar beradi va mahalliy davlat hokimiyati organlariga takliflar kiritadi;

boshoqli don va undan qayta ishlangan mahsulotlarning yakunlangan partiyalari yuzasidan tozalash dalolatnomalarini ko‘rib chiqadi va tasdiqlaydi;

Inspeksiyaga yuklangan vazifalar doirasida tekshirish qoidalarini, sifat sertifikatlari shakllarini belgilangan tartibda ishlab chiqadi va tasdiqlaydi;

paxta xomashyosi va boshoqli don ekinlari urug‘lari, shuningdek, ulardan qayta ishlangan mahsulotlar sifati bo‘yicha xo‘jalik yurituvchi subyektlar o‘rtasida nizoli masalalar kelib chiqqan taqdirda, nazorat sinovlarini o‘tkazadi hamda mamlakat ichida va eksport-import operatsiyalarini amalga oshirishda foydalaniladigan jismoniy va yuridik shaxslar uchun bajarilishi majburiy hisoblangan xulosalar beradi

qishloq xo‘jaligi ekinlari navlarining genetik sofligi va urug‘lari sifati sohasidagi davlat siyosatining ijro qilinishi, urug‘chilik xo‘jaliklarini aniqlash, qishloq xo‘jaligi ekinlari navlarini joylashtirish, yangi navlarni rayonlashtirilishi va navdor urug‘lar tayyorlash ko‘rsatkichlari bajarilishi ustidan;

yuqori sifatli elita, birinchi va keyingi avlodli urug‘lar yetishtirilishi, urug‘larning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar va yo‘riqnomalar talablariga rioya qilgan holda tejab sarflanishi ustidan;

urug‘lik uchun ekilgan qishloq xo‘jaligi ekinlari maydonlarida aprobatsiya o‘tkazish ustidan;

paxta va boshoqli don ekinlari urug‘larini tayyorlash, ulardan foydalanish, jumladan, eksport va import qilishning zamonaviy tizimini shakllantirish ustidan;

qishloq xo‘jaligi ekinlarining mahalliy va xorijiy seleksiya navlari, shu jumladan biotexnologik navlarning birlamchi urug‘chiligini tashkil etish va rivojlantirish ustidan;

qishloq xo‘jaligi ekinlarining ekiladigan urug‘larini yetishtirish, tayyorlash, qayta ishlash, saqlash va realizatsiya qilishni texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiq amalga oshirilishi ustidan;

qishloq xo‘jaligi ekinlari urug‘larini yetishtirish, tayyorlash va saqlashda kimyoviy preparatlarning samarali qo‘llanilishi ustidan;

urug‘chilik bo‘yicha xalqaro va milliy tashkilotlar bilan o‘zaro faol hamkorlik qilish, urug‘larga ekishdan oldin ishlov berish va qayta ishlashga oid innovatsion texnologiyalarni, shuningdek, sohaga nou-xaularni joriy etish ustidan;

urug‘chilik sohasida ilmiy va tajriba-eksperimental tadqiqotlarni olib borish, tarmoq korxonalarining ilmiy salohiyati va moddiy-texnika bazasini mustahkamlashga yordam berilishi ustidan;

akkreditatsiya sohasiga muvofiq urug‘larni sertifikatlashtirish hamda urug‘ va ko‘chat materiallarining sifatini aniqlash va nazorat qilish ishlarini muvofiqlashtirish yuzasidan;

ekin turlari bo‘yicha urug‘lar arxivining tarkibi hamda urug‘lar arxivini yuritish ustidan.

Inspeksiya urug‘liklarni qonun hujjatlarini buzgan holda yetishtirishni, saqlashni, realizatsiya qilishni to‘xtatib qo‘yadi yoki taqiqlaydi;

muvofiqlik sertifikati va fitosanitariya sertifikati yoki karantin ruxsatnomasi mavjud bo‘lmagan urug‘liklar turkumlarining tashilishini taqiqlaydi;

qishloq xo‘jaligi ekinlari urug‘larini ishlab chiqarish va sifatini aniqlashdagi davlat standartlari, metodikalari va yo‘riqnomalarini tayyorlashda qatnashadi

e) qishloq xo‘jaligi yerlaridan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish, Inspeksiya zimmasiga yuklatilgan vazifalar doirasida qonunchilik talablariga so‘zsiz rioya etilishi sohasida quyidagi nazoratni amalga oshiradi:

qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlarni fermer, dehqon xo‘jaliklariga va boshqa qishloq xo‘jaligi korxonalariga qishloq xo‘jaligi maqsadlari uchun, shuningdek, yuridik va jismoniy shaxslarga noqishloq xo‘jaligi maqsadlari uchun yer uchastkalarini ajratish bo‘yicha qonun hujjatlarida belgilangan talablar buzilishining oldini olishga doir kompleks chora-tadbirlar amalga oshirilishi, bunda mas’ul shaxslar tomonidan xizmat mavqeyi suiiste’mol qilinishiga, qarindosh-urug‘chilik munosabatlaridan foydalanish holatlariga yo‘l qo‘yilmasligi ustidan;

yerlardan qat’iy ravishda maqsadli foydalanish, sug‘oriladigan ekin maydonlarini muomaladan chiqarilishiga yo‘l qo‘yilmasligi, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtirish bo‘yicha qabul qilingan shartnoma majburiyatlariga rioya etilishi ustidan;

davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan yerlardan samarali foydalanishi, tuproq unumdorligi saqlanishi va oshirilishi ta’minlanishi, shuningdek, ushbu maqsadda qabul qilingan dasturlarining bajarilishi ustidan;

foydali qazilmalar konlarini kavlash, qurilish va boshqa yer ishlarini amalga oshirish uchun berilgan qishloq xo‘jaligi yerlarini ularga ehtiyoj qolmaganidan keyin qishloq xo‘jaligida foydalanish uchun o‘z hisobidan yaroqli holatga keltirish bo‘yicha vazifalar va majburiyatlarning bajarilishi ustidan;

qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlarda tuproq sifatini aniqlash (bonitirovka) natijalarini, buzilgan yerlarni rekultivatsiya qilishni, yerlardan foydalanish to‘g‘risidagi hisobotlarning to‘g‘ri yuritilishi va davlat yer kadastrini yuritish qoidalariga rioya qilinishi ustidan;

qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtirishda va zararkunandalarga qarshi qo‘llaniladigan mineral o‘g‘itlar va kimyoviy preparatlarni normativ hujjatlar talablariga muvofiq ishlab chiqarilishi, saqlanishi, realizatsiya qilinishi va maqsadli qo‘llanilishi ustidan;

o‘zgarishlarni o‘z vaqtida aniqlash, salbiy jarayonlarning oldini olish va oqibatlarini bartaraf etish maqsadida qishloq xo‘jaligi yerlarining holati va ulardan foydalanish ustidan;

erdan maqsadsiz foydalanilishi, yerlarni foydalanishdan chiqarishga, ularning hosildorligi pasayishiga, tuproqning buzilishi yoki yo‘q bo‘lib ketishiga olib kelgan boshqa harakatlarning sodir etilishi, shuningdek, tanazzulga yuz tutgan qishloq xo‘jaligi yerlarini konservatsiyalashning belgilangan tartibi buzilishi ustidan.

Inspeksiya fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari va huquqni muhofaza qiluvchi organlar bilan birgalikda yer resurslaridan maqsadli va samarali foydalanilishini ta’minlash, yerlardan foydalanish va ularni muhofaza qilish ustidan davlat nazoratini olib boruvchi organlar bilan birgalikda yer munosabatlarini tartibga solish hamda yerlardan nooqilona foydalanilishining o‘z vaqtida oldini olishga qaratilgan tizimli ishlarni muntazam tashkil etadi, targ‘ibot va tushuntirish ishlarini olib boradi

yo) sun’iy suv obyektlarida suvdan oqilona va samarali foydalanilishi hamda suvdan foydalanish va suv iste’moli qoidalariga rioya etilishi bo‘yicha quyidagi nazoratni amalga oshiradi:

suvdan foydalanish va suv iste’moli bo‘yicha belgilangan tartibga suv xo‘jaligi tashkilotlari, suv iste’molchilari uyushmalari va boshqa suvdan foydalanuvchilar, shuningdek, fermer va dehqon xo‘jaliklari va boshqa suv iste’molchilari tomonidan qat’iy rioya etilishi ustidan;

suv xo‘jaligi obyektlaridan suv olish limitlarini (vegetatsiya va novegitatsiya davri uchun) tasdiqlanganligi, ularga rioya qilinishi hamda suvdan foydalanish va suv iste’moli qoidalariga amal qilinishi ustidan;

suv obyektlaridan olinadigan va ularga quyiladigan dastlabki suv miqdorining hisobi to‘g‘ri va aniq yuritilishi ustidan;

hududlar va iqtisodiyot tarmoqlarini tasdiqlangan suv olish limitlari bo‘yicha suv resurslari bilan ta’minlanishi, yerlarning meliorativ holatini yaxshilash choralari ko‘rilishi ustidan;

irrigatsiya va melioratsiya tizimlari, sug‘orish va kollektor-drenaj tarmoqlari, suv omborlari, nasos stansiyalari hamda boshqa suv xo‘jaligi va gidrotexnika inshootlarining samarali ishlatilishi yuzasidan;

suv resurslaridan tejamli va oqilona foydalanish uchun suvdan foydalanuvchilar hamda suv iste’molchilar javobgarligini kuchaytirish, suvdan foydalanish madaniyati darajasini oshirish bo‘yicha zarur chora-tadbirlar ko‘rilishi ustidan;

sun’iy suv oqimlari (ochiq va yopiq kanallar, kollektor-drenaj tarmoqlari), sun’iy suv havzalari (suv omborlari, sel suvlari to‘planadigan joylar va boshqalar)dan olinadigan suvlardan foydalanish ustidan;

suv va suv xo‘jaligi obyektlarining holatiga ta’sir etuvchi gidrotexnik va boshqa ishlarning qonun hujjatlariga muvofiq bajarilishi ustidan;

davlat suv kadastrini qonun hujjatlariga muvofiq yuritilishi ustidan;

suv resurslari va suv xo‘jaligi obyektlaridan xo‘jasizlarcha foydalanishning oldini olish chora-tadbirlari ko‘rilishi ustidan;

nazorat qiluvchi organlar tomonidan o‘tkaziladigan tekshirish va monitoringlar doirasida irrigatsiya obyektlari va gidrotexnik inshootlari qurish hamda rekonstruksiya qilishda belgilangan standartlarga rioya etilishi, shuningdek, ajratilgan budjet mablag‘lari maqsadli va oqilona sarflanishi ustidan

j) idoraviy bo‘ysunuvidan va mulkchilik shaklidan qat’iy nazar barcha korxonalar, muassasalar hamda tashkilotlarda chorvachilikda naslchilik ishlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga va boshqa normativ hujjatlarga rioya etilishi yuzasidan quyidagi nazoratni amalga oshiradi:

naslchilik korxonalari va xo‘jaliklari tomonidan yetkazib beriladigan nasldor hayvonlar sifat (nasl) ko‘rsatkichlari to‘g‘ri aniqlanganligi yuzasidan;

nasldor hayvonlardan oqilona foydalanish, hayvonlar va ular urug‘larini eksport va import qilish ustidan;

chorvachilikda naslchilik ishlari to‘g‘risidagi hisobotlarning yuritilishi ustidan;

mulkchilik shaklidan qat’iy nazar chorvachilikda naslchilik ishlari bilan shug‘ullanuvchi subyektlar faoliyati ustidan;

qishloq xo‘jaligi hayvonlarini zoti bo‘yicha rayonlashtirilishi ustidan;

naslchilik xo‘jaliklaridagi nasldor chorva hayvonlari hisobi ro‘yxatdan o‘tkazilishi va seleksiya jarayonida foydalanadigan naslchilik resurslarining kelib chiqishi, mahsuldorligi va turi bo‘yicha sifatli baholanishi hamda ular ishonchli ro‘yxatga olinishi ustidan;

chorvachilikda naslchilik bilan shug‘ullanuvchi xo‘jaliklarga yer maydonlari ajratilishi va ulardan samarali foydalanilishi, korxonalar tomonidan ishlab chiqariladigan omuxta yem, sheluxa, shrot mahsulotlarining sifat ko‘rsatkichlari ustidan;

naslli mahsulot (material)ni ishlab chiqarish va uning texnologik jarayonlari tashkil etilishi ustidan

z) Inspeksiya huzuridagi “Agrosanoat majmuida xizmatlar ko‘rsatish markazi” davlat unitar korxonasining quyidagi faoliyatini amalga oshirilishi ustidan:

idoraviy bo‘ysunuvi va mulk shakllaridan qat’i nazar traktorlar, traktor tirkamalari, melioratsiya va yo‘l-qurilish texnikasi, o‘ziyurar mashinalar hamda qishloq xo‘jaligi texnikalari sonining hisobini yuritilishi, saqlanishi va hisobdan chiqarish, davlat ro‘yxatdan o‘tkazish, texnik ko‘rikdan o‘tkazish, shuningdek, davlat raqami belgisi, texnik pasport va texnik guvohnoma berish;

traktorchi-mashinist guvohnomasini va ogohlantirish talonlarini berish uchun imtihonlar o‘tkazish;

mashina-traktor parklarini yangilash bo‘yicha davlat dasturlari ijro etilishini, ekspluatatsiya qilinayotgan qishloq xo‘jaligi, melioratsiya va yo‘l-qurilish texnikasining modernizatsiya qilinishini va yangi namunalari ishlab chiqilishini, shuningdek, qishloq xo‘jaligi ekinlari yetishtirishning resurslarini tejovchi zamonaviy texnologiyalari ishlab chiqish va joriy etish;

qishloq xo‘jaligi, melioratsiya va yo‘l-qurilish texnikasini, qishloq xo‘jaligi ekinlari yetishtirishning resurslarni tejovchi zamonaviy texnologiyalarini sinovdan o‘tkazish bo‘yicha normativ-huquqiy hujjatlar talablarining bajarilishi;

mashinasozlik va ta’mirlash korxonalarida qishloq xo‘jaligi, melioratsiya va yo‘l-qurilish texnikasini, uskunalarni va ehtiyot qismlarni yuklashdan oldin ularning sifat ko‘rsatkichlari tekshirilishi;

traktorlar, traktor tirkamalari, melioratsiya va yo‘l-qurilish texnikasi, o‘ziyurar mashinalar, shuningdek, qishloq xo‘jaligi texnikasi davlat sinovlaridan o‘tkazilganligi va ularning ekspluatatsiya qilinishi samaradorligi ustidan nazorat qiladi.

Inspeksiya qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash darajasini oshirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarni o‘rganib boradi va takomillashtirish bo‘yicha takliflar kiritadi

paxta xomashyosi, boshoqli don va boshqa qishloq xo‘jaligi ekinlari hosili hamda ularning urug‘lari, shuningdek, ulardan qayta ishlangan mahsulotlar sifati ustidan majburiy davlat tekshiruvi;

eksport-import va respublika ichidagi tashishlarda paxta xomashyosi, boshoqli don va boshqa qishloq xo‘jaligi ekinlari hamda ularning urug‘lari, shuningdek ulardan qayta ishlangan mahsulotlarni sifatli saqlanishi ustidan

y) huquqbuzarliklarni aniqlash, ularning kelib chiqish sabablari va shart-sharoitlarini bartaraf etish choralarini ko‘rish yuzasidan kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish, shuningdek, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlarni yuritishda quyidagilarni nazoratni amalga oshiradi;

inspeksiya vakolatiga taalluqli ishlar bo‘yicha tekshiruv o‘tkazish;

qishloq xo‘jaligi yerlaridan nooqilona foydalanish va ularni qo‘riqlash, suv resurslari isrofgarchiligi, mineral o‘g‘itlar va yoqilg‘i-moylash materiallarini o‘g‘irlash, gidrotexnika, melioratsiya inshootlari hamda qishloq xo‘jaligi texnikasidan xo‘jasizlarcha foydalanish holatlarini aniqlash;

normativ-huquqiy hujjatlar talablari buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik haqida mansabdor shaxslarni yozma ravishda ogohlantirish;

davlat organlari va tashkilotlariga, shuningdek idoraviy bo‘ysunuvidan va mulkchilik shakllaridan qat’i nazar yuridik shaxslar va ularning mansabdor shaxslariga hamda jismoniy shaxslarga bajarilishi majburiy bo‘lgan yozma ko‘rsatmalar berish;

sohada qonun buzilishi holatlarini hamda ularni keltirib chiqaruvchi sabab va shart-sharoitlarni bartaraf etish yuzasidan o‘z vakolatlari doirasida idoraviy bo‘ysunuvidan va mulkchilik shaklidan qat’i nazar korxona, muassasa va tashkilotlarga ijro etilishi majburiy bo‘lgan taqdimnomalar kiritish;

ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlarni yuritish, Inspeksiya vakolatiga taalluqli ishlarni ko‘rib chiqish va ma’muriy jazolarni qo‘llash;

suvdan foydalanuvchilar va suv iste’molchilari tomonidan suv olish tartibini buzganlik uchun jarima sanksiyalari qo‘llash;

ma’muriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlarni yuritish amaliyotini tahlil qilish, ularning hisobini olib borish hamda ushbu sohada yagona amaliyotni shakllantirish.

Inspeksiya qonun hujjatlariga muvofiq boshqa funksiyalarni ham amalga oshirishi mumkin.

3-bob. Inspeksiyaning huquqlari va javobgarligi

Inspeksiya o‘ziga yuklangan vazifalar va funksiyalarni bajarish uchun quyidagi huquqlarga ega:

Inspeksiyaga yuklangan vazifalarni bajarish uchun davlat organlari, shu jumladan, huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat qiluvchi tuzilmalardan zarur bo‘lgan axborot, hujjatlar va boshqa materiallarni bepul olish;

Inspeksiyaga yuklangan vazifalar doirasida tadbirkorlik subyektlari — yuridik shaxslar faoliyati ustidan tekshiruvlarni muvofiqlashtiruvchi vakolatli organ bilan belgilangan tartibda kelishilgan holda yoki tekshiruvlarni elektron ro‘yxatga olish yagona tizimida ro‘yxatdan o‘tkazish orqali vakolatli organni xabardor etish tartibida tekshirishlarni amalga oshirish;

tekshirish va tahlillar davomida aniqlangan holatlarga aniqlik kiritish yoki qonun hujjatlarining buzilishi holatlari yuzasidan idoraviy bo‘ysunuvidan va mulkchilik shakllaridan qat’i nazar korxona, muassasa va tashkilotlarning mansabdor shaxslari hamda xodimlaridan og‘zaki va yozma tushuntirishlar talab qilish;

tekshirish va tahlillar davomida aniqlangan holatlarga aniqlik kiritish maqsadida idoraviy bo‘ysunuvidan va mulkchilik shakllaridan qat’i nazar korxona, muassasa va tashkilotlarning mansabdor shaxslari hamda xodimlarini jalb etish qonun hujjatlarining buzilishi holatlari yuzasidan og‘zaki va yozma tushuntirishlar talab qilish;

Inspeksiya va uning hududiy bo‘linmalari davlatning, yuridik va jismoniy shaxslarning manfaatlarini ko‘zlab berilgan da’volar hamda arizalar yuzasidan davlat bojisiz sudga yoki boshqa organga murojaat etish;

zarur hollarda davlat organlari va nazorat qiluvchi organlar xodimlarini hamda ularning vositalarini o‘z funksiyalarini bajarish jarayonida jalb etish;

Inspeksiya qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.

Inspeksiya quyidagilar uchun javob beradi:

agrosanoat majmui, suvdan foydalanish holati, ushbu sohaga oid qonun hujjatlari va normativ hujjatlar talablari ijrosi ustidan nazoratni amalga oshirish;

paxta va don ekinlari urug‘lari buyurtmasi, tayyorlanishi, alohida qayta ishlanishi va saqlanishiga qo‘yilgan talablarning bajarilishi ustidan qat’iy nazoratni ta’minlash;

yuklangan boshqa vazifalarni samarali ijro etish.

4-bob. Inspeksiya faoliyatini tashkil etish

Inspeksiyani O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan lavozimga tayinlanadigan hamda lavozimdan ozod etiladigan boshliq boshqaradi.

Inspeksiya boshlig‘i mehnatga haq to‘lash, tibbiy va transport xizmati ko‘rsatish shartlari bo‘yicha vazirga tenglashtiriladi.

Inspeksiya boshlig‘i o‘rinbosarlari O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi bilan kelishgan holda lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod etiladi.

Inspeksiya boshlig‘i o‘rinbosarlari mehnatga haq to‘lash, tibbiy va transport xizmati ko‘rsatish shartlari bo‘yicha vazir o‘rinbosariga tenglashtiriladi.

Zimmasiga yuklangan vazifalarni bajarish uchun Inspeksiya boshlig‘i:
a) Inspeksiya faoliyatiga umumiy rahbarlik qiladi;

b) Inspeksiya xodimlarini belgilangan tartibda lavozimga tayinlaydi va lavozimdan ozod etadi;

v) Inspeksiyaning markaziy apparati, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar boshqarmalari hamda tumanlar (Quvasoy shahar) bo‘limlari boshliqlarining hisobotlarini eshitadi;

g) zarur hollarda, Inspeksiya va uning hududiy bo‘linmalari tashkiliy-shtat tuzilmalariga belgilangan umumiy shtat birliklari doirasida o‘zgartirishlar kiritadi;

d) O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasini rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan Inspeksiya va uning hududiy bo‘linmalari xodimlarining qo‘shimcha shtat birliklarini kiritadi;

e) Vazirlar Mahkamasiga quyidagilarni kiritadi (taqdim etadi):

Inspeksiya vakolati doirasiga kiradigan masalalar yuzasidan normativ-huquqiy va boshqa hujjatlar loyihalarini;

Inspeksiya xodimlarini rag‘batlantirish va ularni O‘zbekiston Respublikasi davlat mukofotlariga tavsiya etish to‘g‘risidagi takliflarni;

yo) belgilangan tartibda Inspeksiyaning va uning hududiy bo‘linmalarining shtat jadvalini, Inspeksiya markaziy apparatining boshqarmalari va bo‘limlari to‘g‘risidagi nizomlarni tasdiqlaydi, shuningdek, Jamg‘arma mablag‘lari hisobiga fuqarolik-huquqiy shartnomalar asosida qo‘shimcha jalb etiladigan mutaxassislar va boshqa shaxslar sonini belgilaydi;

j) o‘z vakolatlari doirasida Inspeksiyaning faoliyatini tashkil etish masalalariga doir Inspeksiyaning barcha xodimlari tomonidan bajarilishi majburiy bo‘lgan buyruqlar chiqaradi, ko‘rsatma va farmoyishlar beradi;

z) ajratilgan mablag‘lar doirasida Inspeksiya xodimlariga ustamalar, mukofotlar va boshqa taqdirlash pullari to‘lash tartibi va shartlarini qonun hujjatlariga muvofiq belgilaydi;

i) Inspeksiya zimmasiga yuklangan vazifalarning ijrosi hamda ajratilgan mablag‘larning maqsadli va oqilona ishlatilishi uchun shaxsan javob beradi;

y) Inspeksiyaning kuch va vositalari samarali taqsimlanishini tashkil etadi, shu jumladan, muayyan funksiyalarni bajaradigan xodimlarni Inspeksiyaga yuklangan boshqa ishlarga jalb etadi;

k) Inspeksiya faoliyatiga taalluqli masalalar bo‘yicha tezkor yig‘ilishlar o‘tkazadi;

l) qonun hujjatlariga va ushbu Nizomga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

Inspeksiya boshlig‘i bo‘lmagan hollarda uning vakolatlarini Vazirlar Mahkamasining tegishli kotibiyati bilan kelishilgan holda uning o‘rinbosarlaridan biri amalga oshiradi.

Quyidagilar:

Inspeksiya markaziy apparati barcha xodimlarni, hududiy boshqarmalari boshliqlari va boshliq o‘rinbosarlarini, hududiy boshqarmalarning tarkibiy bo‘linmalari, tumanlar (Quvasoy shahar) bo‘limlari boshliqlarini, Inspeksiya qoshidagi “Agrosanoat majmuida xizmatlar ko‘rsatish markazi” davlat unitar korxonasi direktorini va uning o‘rinbosarlarini lavozimga tayinlash va lavozimdan ozod qilish Inspeksiya boshlig‘i tomonidan amalga oshiriladi;

Inspeksiyaning tumanlar (Quvasoy shahar) bo‘limlari boshliqlarining o‘rinbosarlarini Inspeksiya boshlig‘i bilan kelishgan holda hududiy boshqarmalar boshliqlari tomonidan amalga oshiriladi;

Inspeksiya hududiy bo‘linmalarining boshqa xodimlarini lavozimga tayinlash va lavozimdan ozod qilish Inspeksiyaning hududiy boshqarmalari boshliqlari tomonidan amalga oshiriladi.

5-bob. Inspeksiya hay’ati

Inspeksiyada Inspeksiya boshlig‘i (hay’at raisi), uning o‘rinbosarlari (lavozimi bo‘yicha), shuningdek, Inspeksiya faoliyatining asosiy yo‘nalishlarini muvofiqlashtiradigan tarkibiy bo‘linmalar boshliqlaridan iborat tarkibda hay’at tashkil etiladi.

Hay’at a’zolarining soni va shaxsiy tarkibi Inspeksiya boshlig‘ining taqdimnomasiga asosan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.

Hay’atga quyidagi vazifalar yuklanadi:

Inspeksiya faoliyatining asosiy yo‘nalishlarini tayyorlash va amalga oshirish;

Inspeksiya markaziy apparati va uning hududiy bo‘linmalari rahbarlarining hisobotlarini tizimli asosda eshitishni tashkil qilish, qonun hujjatlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti hujjatlari va O‘zbekiston Respublikasi Hukumati qarorlarida belgilangan vazifalar o‘z vaqtida va sifatli amalga oshirilishini ta’minlash bo‘yicha ularning shaxsiy mas’uliyatini oshirish choralarini ko‘rish;

Inspeksiya faoliyati sohasiga oid hududiy va tarmoq dasturlarini amalga oshirish samaradorligini har chorakda va tizimli ravishda ko‘rib chiqish;

hay’atning kengaytirilgan sayyor majlislari o‘tkazilishini tashkil etish, joylarda Inspeksiya faoliyati sohasiga taalluqli dolzarb masalalar muhokama etilishini ta’minlash;

Inspeksiya markaziy apparatining lavozimlar nomenklaturasi va uning tizimini ko‘rib chiqish hamda tasdiqlash;

Inspeksiya nomenklaturasiga kiradigan lavozimlarga kadrlarni tanlash va joy-joyiga qo‘yish masalasini ko‘rib chiqish;

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Vazirlar Mahkamasining qarorlari hamda topshiriqlari bilan belgilangan vazifalarning o‘z vaqtida va sifatli amalga oshirilishini ta’minlash uchun Inspeksiya markaziy apparati va uning hududiy bo‘linmalari rahbarlari hamda xodimlarining ijro intizomini mustahkamlash va shaxsiy mas’uliyatini oshirish.

Hay’at Inspeksiya vakolatiga kiritilgan boshqa masalalarni ham ko‘rib chiqish huquqiga ega.

Hay’at majlislarida Inspeksiya vakolatiga kiradigan masalalarni muhokama qilish uchun davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, boshqa tashkilotlar rahbarlari ham taklif etilishi mumkin.
Hay’at uning majlisida tarkibining yarmidan ko‘pi qatnashgan taqdirda vakolatli hisoblanadi. Ko‘rib chiqiladigan masalalar bo‘yicha qarorlar oddiy ko‘pchilik ovoz bilan qabul qilinadi.
Hay’at qarorlari Inspeksiya boshlig‘ining buyruqlari bilan amalga oshiriladi.
Inspeksiya boshlig‘i va hay’at a’zolari o‘rtasida kelishmovchiliklar yuzaga kelgan taqdirda, Inspeksiya boshlig‘i yuzaga kelgan kelishmovchiliklar to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga axborot bergan holda mustaqil ravishda qaror qabul qiladi. Shuningdek, hay’at a’zolari ham o‘z fikr-mulohazalarini O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga ma’lum qilishlari mumkin.
Hay’at faoliyatining tartibi hay’at tomonidan tasdiqlanadigan reglament bilan belgilanadi.

6-bob. Inspeksiya faoliyati samaradorligi va natijadorligini baholash mezonlari hamda ko‘rsatkichlari

Inspeksiya faoliyatining samaradorligi va natijadorligi muntazam baholab boriladi.
Inspeksiya faoliyatining samaradorligi va natijadorligi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan samaradorlik va natijadorlik mezonlari hamda ko‘rsatkichlari asosida baholanadi.
Inspeksiya faoliyatining samaradorligi va natijadorligini baholash yakunlari bo‘yicha:

Inspeksiya rahbarlari va xodimlarini rag‘batlantirish (mukofotlash) yoki tegishli intizomiy javobgarlikka tortish;

aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish va Inspeksiya faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari ko‘riladi.

Inspeksiya faoliyatining samaradorligi va natijadorligini baholash tartibi qonun hujjatlari bilan belgilanadi.

7-bob. Inspeksiyaning hisobdorligi

Inspeksiya boshlig‘i o‘z faoliyati to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga muntazam hisobot beradi.
Vazirlar Mahkamasi Inspeksiya boshlig‘i va uning o‘rinbosarlarining ularga yuklangan vazifalar samarali bajarilishi bo‘yicha faoliyatining doimiy monitoringini olib boradi, Inspeksiya faoliyatining samaradorligini baholaydi.
Monitoring va baholash yakunlari bo‘yicha Inspeksiyaning mansabdor shaxslari va xodimlarini rag‘batlantirish yoki yo‘l qo‘yilgan jiddiy kamchiliklar uchun egallab turgan lavozimidan ozod etishgacha bo‘lgan intizomiy javobgarlik choralari ko‘riladi.

8-bob. Yakunlovchi qoidalar

Inspeksiya ko‘rsatmalari, yo‘l-yo‘riqlari, taqdimnomalari va boshqa hujjatlarini bajarmaslik, shuningdek, Inspeksiya faoliyatiga aralashish hamda yuklatilgan vazifalar va funksiyalarning qonuniy ijro etilishiga to‘sqinlik qilish maqsadida Inspeksiya xodimlariga har qanday shaklda ta’sir ko‘rsatish taqiqlanadi va bu qonunda belgilangan tartibda javobgarlikka sabab bo‘ladi.
Inspeksiyani qayta tashkil etish yoki tugatish O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori bilan amalga oshiriladi.

Nizom

Inspeksiya haqida